PATRIOTKI ZE ŚLĄSKA
W okresie międzywojennym, jedynym województwem II RP, które posiadało szeroką autonomię i własny Sejm było województwo śląskie. Pierwsze posiedzenie Sejmu Śląskiego miało miejsce w październiku 1922 roku w Katowicach.
Do wybuchu II wojny światowej odbyły się cztery kadencje tego Sejmu. Wśród 194 posłów zasiadających w ławach sejmowych przez IV kadencje ( w latach 1922- 39) było tylko 5 kobiet, chociaż odnosząc się do tamtych czasów należałoby powiedzieć: aż 5!
Tym bardziej, iż pod koniec XIX wieku śląskie kobiety nie brały udziału w życiu społecznym, a tym bardziej politycznym– zabraniało im w tym zarządzenie z 1850 roku zakazujące kobietom zrzeszania się w organizacje polityczne, zwoływania wieców i zebrań publicznych, a nawet organizowania zabaw z udziałem kobiet.
Zezwalano jedynie na istnienie przykościelnych organizacji, związków, chórów.
Żadna z kobiet, które po raz pierwszy weszły w skład Sejmu Śląskiego nie miała doświadczenia w polityce, w przeciwieństwie do większości mężczyzn. Nie mogły go mieć, bo zaledwie trzy lata wcześniej kobietom przyznano czynne i bierne prawa wyborcze.
Natomiast aż cztery z nich miały za sobą konspiracyjną działalność narodowościową, udział w powstaniach śląskich i akcji plebiscytowej. Wszystkie zaangażowane były w działalność organizacji kobiecych na Śląsku. W pracy Sejmu będzie je wyróżniała wyjątkowa pracowitość.
Historia regionu to historia jego mieszkanek i mieszkańców. Jednakże życiorysy mężczyzn są bardziej widoczne, lepiej udokumentowane, żywsze w pamięci potomnych, wyryte na tablicach pamiątkowych, zachowane w archiwach. Losy kobiet to najczęściej zaledwie wzmianki w czyichś wspomnieniach lub kronikarskich zapisach. Projekt "Patriotki ze Śląska" zakłada przywrócenie pamięci o kobietach niegdyś znanych, dzisiaj zapomnianych, a poprzez swoje zasługi dla Polski wartych upamiętnienia- pięciu posłankach na Sejm Śląski w okresie międzywojennym. Były to: Janina Omańkowska, Bronisława Szymkowiakówna, Maria Gruchlikowa, Maria Kujawska, Elżbieta Korfantowa.
Do wybuchu II wojny światowej odbyły się cztery kadencje tego Sejmu. Wśród 194 posłów zasiadających w ławach sejmowych przez IV kadencje ( w latach 1922- 39) było tylko 5 kobiet, chociaż odnosząc się do tamtych czasów należałoby powiedzieć: aż 5!
Tym bardziej, iż pod koniec XIX wieku śląskie kobiety nie brały udziału w życiu społecznym, a tym bardziej politycznym– zabraniało im w tym zarządzenie z 1850 roku zakazujące kobietom zrzeszania się w organizacje polityczne, zwoływania wieców i zebrań publicznych, a nawet organizowania zabaw z udziałem kobiet.
Zezwalano jedynie na istnienie przykościelnych organizacji, związków, chórów.
Żadna z kobiet, które po raz pierwszy weszły w skład Sejmu Śląskiego nie miała doświadczenia w polityce, w przeciwieństwie do większości mężczyzn. Nie mogły go mieć, bo zaledwie trzy lata wcześniej kobietom przyznano czynne i bierne prawa wyborcze.
Natomiast aż cztery z nich miały za sobą konspiracyjną działalność narodowościową, udział w powstaniach śląskich i akcji plebiscytowej. Wszystkie zaangażowane były w działalność organizacji kobiecych na Śląsku. W pracy Sejmu będzie je wyróżniała wyjątkowa pracowitość.
Historia regionu to historia jego mieszkanek i mieszkańców. Jednakże życiorysy mężczyzn są bardziej widoczne, lepiej udokumentowane, żywsze w pamięci potomnych, wyryte na tablicach pamiątkowych, zachowane w archiwach. Losy kobiet to najczęściej zaledwie wzmianki w czyichś wspomnieniach lub kronikarskich zapisach. Projekt "Patriotki ze Śląska" zakłada przywrócenie pamięci o kobietach niegdyś znanych, dzisiaj zapomnianych, a poprzez swoje zasługi dla Polski wartych upamiętnienia- pięciu posłankach na Sejm Śląski w okresie międzywojennym. Były to: Janina Omańkowska, Bronisława Szymkowiakówna, Maria Gruchlikowa, Maria Kujawska, Elżbieta Korfantowa.
Zrealizowałyśmy
14 października odbył się spacer śladami posłanek na Sejm Śląski w okresie międzywojennym. Zaczęłyśmy od zwiedzania sali Sejmu Śląskiego, gdzie przewodniczki wygłosiły krótki wykład. Pogoda była rewelacyjna, wymarzona na spacer, a więc wolnym krokiem rozkoszując się słońcem przeszłyśmy pod dom państwa Korfantych, potem na dłużej " utknęłyśmy" na cmentarzu przy ul. Sienkiewicza w poszukiwaniu grobu Bronisławy Szymkowiak, na chwilkę zatrzymałyśmy się przy grobach: Krystyny Bochenek, Zbigniewa Cybulskiego i państwa Kilarów i dalej przeszłyśmy na ulicę Wita Stwosza 5, gdzie przed wojną mieszkała Maria Kujawska z rodziną, potem na ulicę Andrzeja, gdzie w kamienicy rogowej pod numerem 2 przez całe życie mieszkała Bronisława Szymkowiak.
Przy pełnej sali w Teatrze Elektrycznym w Skoczowie opowiadałyśmy o posłankach na Sejm Śląski w okresie międzywojennym. Jak zawsze towarzyszyła nam wystawa memów Marty Frej. Obiecałyśmy słuchaczkom, że wrócimy do nich z książką. Już niebawem pojawimy się znowu w Skoczowie.
Z uczniami Szkoły Podstawowej nr 2 w Tychach przemierzaliśmy wirtualnie ulice Katowic grając w grę miejską pt. "Patriotki ze Śląska".
28 listopada nasze "Patriotki ze Śląska" wzięły udział w happeningu przed Teatrem im. S. Wyspiańskiego w Katowicach, który zorganizowano z okazji setnej rocznicy uzyskania przez Polki praw wyborczych.
W tyskiej Mediatece z okazji obchodów stulecia uzyskania przez Polki praw wyborczych Alina Bednarz opowiadała o " Patriotkach ze Śląska" i nie tylko..
12 grudnia 2018 roku odbyła się promocja książki pt. "Patriotki że Śląska". Spotkanie z autorkami Aliną Bednarz Magdaleną Goik Katarzyną Tobór-Osadnik prowadziła Halina Bieda, dyrektorka Muzeum Powstań Śląskich. Udział w nim wzięły także ekspertki dr Halina Sobańska i dr Małgorzata Tkacz-Janik, uzupełniając spotkanie o merytoryczne i niezwykle interesujące wystąpienia. Książka oprócz wersji papierowej jest dostępna do pobrania w pdf.
| patriotki_ze_Śląska_e-book.pdf |
